Parkinsonova bolest je tipični predstavnik ekstrapiramidnih i jedna od najčešćih neuroloških bolesti.  Prvi opis ove bolesti potiče od engleskog ljekara Jamesa Parkinsona 1817 godine: „ Nevoljni drhtavi pokreti, s oslabljenom mišićnom snagom, u dijelovima koji nisu u akciji ili čak imaju potporu; s nagnutim stavom tijela prema naprijed, sklonošću da se iz hoda krene u trk, dok su osjetila i um očuvani“.

Parkinsonova bolest (u daljem tekstu skraćeno PB) se javlja kod 1% populacije starije od 60 godina života i gotovo podjednako pogađa osobe oba pola. Nastaje kao  posljedica gubitka pigmentovanih dopaminergičkih neurona,sa karakterističnim prisustvom Lewi  tjelašaca u neuronima supstancije nigre. U većini slučajeva idiopatske PB, vjeruje se da kombinacija genetskog faktora i faktora sredine predstavlja suštinu etiologije  koja do danas ipak nije potpuno objašnjena. U rijetkim slučajevima ove bolesti radi se samo o jednom od dva navedena faktora.

Parkinsonova bolest se može ispoljiti u dva  tipična pojavna oblika, u vidu inicijalnih kliničkih  manifestacija i sa manifestnim motornim znacima. Inicijalni simptomi, od kojih je najčešči tremor, ispoljavaju se postepeno ( podmuklo ) i pojačavaju se tokom narednih nekoliko nedjelja i mjeseci. Tokom razvijene kliničke slike prisutna su četiri kardinalna znaka bolesti: tremor u miru, rigor, bradikinezija i posturalna nestabilnost.  Tipična prezentacija PB, sa tipičnom kliničkom slikom, podrazumijeva bolesnika starosti  55 godina i više godina, sa sporo progredirajućim asimetričnim simptomima, koji se manifestuju tremorom u miru, hipokinezijom i rigorom, a može im se pridružiti i posturalna nestabilnost.  Procjenjuje se da su svi trenutno poznati genetski uzroci PB odgovorni za manje od 5% slučajeva oboljelih. Sredinski uzroci ili faktori koji se povezuju sa PB, uključuju život u ruralnim sredinama, upotrebu pesticida, konzumiranje bunarske vode i izlaganje herbicidima, dok pušenje i unos kofeina smanjuje rizik oboljevanja od PB.  Oksidativna hipoteza tvrdi da oštećenja nastala dejstvom slobodnih radikala, kao proizvodi oksidativnog metabolizma dopamina, igraju ulogu u nastanku i razvoju PB. Smatra se da kod idiopatske Parkinsonove bolesti dolazi do poremećaja ravnoteže izmedju dopaminergičkog i acetilholinergičkog  neurotransmiterskog  sistema u području bazalnih ganglija, naročito u nigrostrijatalnom kompleksu.

Bolest obično počinje asimetričnim tremorom u miru, obično ruke, koji se pojačava  tokom stresa, a prestaje tokom aktivnosti. Tremor  obično daje sliku „ brojanja novca“ ili „ pravljenja pilula“. Rigor predstavlja vrstu povišenog mišićnog tonusa, kada je otpor prisutan pri izvođenju svakog pasivnog pokreta. Hipokinezija  je jedan od najneugodnijih vidova onesposobljenosti, koja se kod parkinsonizma naziva bradikinezija ili akinezija, a zahvata sve segmente voljne  tjelesne aktivnosti. Na licu se ispoljava kao hipomimija, usporenje govora , oslabljen i slabo moduliran glas. Fini i brzi pokreti su otežani ili se potpuno gube. Rukopis postaje nečitak, karakteristična je mikrografija. Motorni blokovi –freezing (zamrzavanje) je posebna vrsta akinezije koja se manifestuje naglim prekidom aktivnosti, kada osoba ostaje u karakterističnom položaju, pa čak nekoliko sekundi nije u stanju da nastavi i završi započetu radnju. Stajanje je nesigurno, uz izraženo „klaćenje“, sa tendencijom pada napred ili nazad. Hod je karakterističan sitnim koracima, sa povremenim ubrzanjem – tzv.„festinacija“. Ponekad se ovim simptomima pridružuje i neki afektivni poremećaj, obično depresija, a u težim slučajevima i poremećaji ponašanja.

U terapiji  PB se koriste lijekovi koji: obezbjeđuju normalan nivo dopamina u mozgu / stiumulacijom tirozin- hidroksilaze, prekursori  dopamina – levodopa; povećavaju oslobađanje  dopamina/ metilfenidat, pemolin, amantadin/; blokiraju preuzimanje dopamina / triciklični antidepresivi/; inhibiraju razgradnju dopamina / inhibitori COMT, inhibitori MAO-A i MAO-B/, agonisti  dopamina / bromokriptin, pergolid, ropinirol idr /; antiholinergički lijekovi / artane /.

Najnovije vijesti

Vidi sve

ЗДРАВ РАСТ И РАЗВОЈ: Физијатријски прегледи за дјецу у сврху превенције деформитета кичменог стуба

МИНИСТАР ШЕРАНИЋ У ПОСЈЕТИ БИЈЕЉИНСКОЈ БОЛНИЦИ

У БИЈЕЉИНСКОЈ БОЛНИЦИ НАПРЕДУЈЕ ЕНДОСКОПСКА ХИРУРГИЈА КИЛА